Floobin

Z ciemności w światło – historia lampy naftowej

Dzisiaj już się ich nie używa, chyba że w specyficznych warunkach. Wynalazek ten jednak sto pięćdziesiąt lat temu robił ogromną furorę, rozjaśnił ciemność i wprowadził do domów światło bardziej bezpieczne niż zwykła świeca i palenisko. Mowa o lampie naftowej, której odkrywcą, czy raczej konstruktorem był Polak, Ignacy Łukasiewicz.
Lampa naftowa została skonstruowana przez polskiego chemika, farmaceutę i przedsiębiorcę, Ignacego Łukaszewiczaw 1853 roku we Lwowie. Powstała jako efekt prac nad destylacją ropy naftowej. Nie da się ukryć, że ten wynalazek miał bezpośredni wpływ na rozwój przemysłu naftowego. Największe muzeum lamp naftowych znajduje się obecnie w Krośnie.
Skonstruowanie lampy naftowej wydawać by się mogło takie proste i oczywiste, jednak dopiero po długich i żmudnych pracach w połowie XIX wieku, które prowadzono nad wynalezieniem tańszego i wydajniejszego paliwa, udało się dość do tego wynalazku. Do tej pory jako paliwo stosowano kosztowne gatunki olejów i ich mieszanin. Było to jednak na dalszą metę dość nieefektywne ekonomicznie. Dlatego szukano tańszego i prostszego rozwiązania. Polak, Ignacy Łukasiewicz prowadził właśnie takie badania. Zajmował się frakcjonowaną destylacji w 250 stopniach Celsjusza otrzymał preparat, który pozbawiony był frakcji. Oddzielił go więc w aparaturze od ciężkich węglowodorów, a następnie rafinował go stężonym roztworem kwasu siarkowego. Tak właśnie, na przełomie 1852 – 53 roku otrzymał naftę. Kiedy wyeliminowano najlżejsze frakcje, otrzymany preparat stał się bezpieczniejszy, bowiem podwyższyła się temperatura jego samozapłonu. Do tego, kiedy pozbawiono ciężkich składników, paląca się nafta nie kopciła. Konstrukcja lampy olejowej nie pozwalała na wykorzystanie nafty, bowiem pojemnik nie wytrzymywał i pękał. Łuksiewicz musiał więc zbudować nową lampę, od niemalże podstaw. Udało mu się to przy współpracy z blacharzem Adamem Bratkowskim. Lampa na początku była masywna i miała cylindryczny blaszany zbiornik na naftę. Na zbiornik nałożona była metalowa rura z okienkiem z miki i otworami zapewniającymi przepływ powietrza. W zbiornik zanurzony był knot, który się palił.
Lampa naftowa okazała się wydajniejsza niż świece oraz tańsza od olejów i oświetlenia gazowego. W marcu 1853 roku pierwsza lampa naftowa zapłonęła we Lwowie. 31 lipca tego samego roku, jako pierwszy na świecie szpital powszechny we Lwowie został oświetlony lampami. Do powszechnego użytku lampa trafiła w latach 1860-1865. Szybko rynek wyczuł koniunkturę i rozpoczęła się produkcja tanich lamp. Na początku były to spółki, później powstawały ogromne kompanie. Lata świetności lamp naftowych minęły wraz z nadejściem żarówki.